تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر شرعی‌سازی قوانین، مجازات‌های تعزیری برای نخستین‌بار در قانون راجع به مجازات اسلامی به رسمیت شناخته شد. ظهور مجازات تعزیری در سپهر حقوق جنایی ایران و رشد آن در فرایند کیفرگذاری، پرسش‌هایی را در خصوص فهم و تحولات آن ایجاد کرده است. براین‌اساس، شناسایی گفتمان‌های...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2025-02-01
|
| Series: | فقه و اصول |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jfiqh.um.ac.ir/article_45834_b437190273129930c3eaec648275c83e.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823865199421030400 |
|---|---|
| author | حمیدرضا دانش ناری محمدصادق محمدی قهفرخی |
| author_facet | حمیدرضا دانش ناری محمدصادق محمدی قهفرخی |
| author_sort | حمیدرضا دانش ناری |
| collection | DOAJ |
| description | پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر شرعی‌سازی قوانین، مجازات‌های تعزیری برای نخستین‌بار در قانون راجع به مجازات اسلامی به رسمیت شناخته شد. ظهور مجازات تعزیری در سپهر حقوق جنایی ایران و رشد آن در فرایند کیفرگذاری، پرسش‌هایی را در خصوص فهم و تحولات آن ایجاد کرده است. براین‌اساس، شناسایی گفتمان‌های اثرگذار در شکل‌گیری مجازات‌های تعزیری و عوامل مؤثر بر هژمونی آن‌ها از مسائل مهم در باب ادراک فلسفیِ مجازات‌های تعزیری است؛ ازاین‌رو، هدف اصلی این پژوهش، تبیین نقش و تأثیر گفتمان‌های حاضر در تحولات شکل‌گرفته در پهنۀ تعزیرات با استفاده از روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام) است. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که سه گفتمان «فقه حکومتی»، «فقه سنتی» و «مدرنیسم کیفری» در متن تحولات مجازات‌های تعزیری اثرگذار بوده‌اند. در آغاز شکل‌گیری مجازات‌های تعزیری، رویکردهای فقه حکومتی و فقه سنتی، گفتمان‌های معارض بودند. در این دوره، غلبۀ فقه حکومتی بر فقه سنتی موجب شد تا پارادایم‌های مدِّنظر حامیان فقه حکومتی همچون تعیین تعزیر توسط حاکمیت، معیّن‌بودن تعزیر و متنوع‌بودن آن‌ها به‌عنوان اصول اساسیِ مجازات‌های تعزیری به رسمیت شناخته شوند. بااین‌حال، یافته‌های حاصل از مطالعات تجربی در جرم‌شناسی و کیفرشناسی، از یک سو و انعطاف‌پذیری مجازات‌های تعزیری از باب «التّعزیرُ بما یراهُ الحاکم» ازسوی‌دیگر، موجب شده است تا گفتمان مدرنیسم کیفری نیز به‌عنوان یک گفتمان غالب در مجازات‌های تعزیری دارای اثر باشد. |
| format | Article |
| id | doaj-art-1b6085b1742447c79c60014d2d004915 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9139 2538-3892 |
| language | fas |
| publishDate | 2025-02-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | فقه و اصول |
| spelling | doaj-art-1b6085b1742447c79c60014d2d0049152025-02-08T07:22:57ZfasFerdowsi University of Mashhadفقه و اصول2008-91392538-38922025-02-015648911910.22067/jfiqh.2023.81829.156845834تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایرانحمیدرضا دانش ناری0محمدصادق محمدی قهفرخی1استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراندانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد رشتهٔ معارف اسلامی و حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدهٔ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایرانپس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر شرعی‌سازی قوانین، مجازات‌های تعزیری برای نخستین‌بار در قانون راجع به مجازات اسلامی به رسمیت شناخته شد. ظهور مجازات تعزیری در سپهر حقوق جنایی ایران و رشد آن در فرایند کیفرگذاری، پرسش‌هایی را در خصوص فهم و تحولات آن ایجاد کرده است. براین‌اساس، شناسایی گفتمان‌های اثرگذار در شکل‌گیری مجازات‌های تعزیری و عوامل مؤثر بر هژمونی آن‌ها از مسائل مهم در باب ادراک فلسفیِ مجازات‌های تعزیری است؛ ازاین‌رو، هدف اصلی این پژوهش، تبیین نقش و تأثیر گفتمان‌های حاضر در تحولات شکل‌گرفته در پهنۀ تعزیرات با استفاده از روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام) است. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که سه گفتمان «فقه حکومتی»، «فقه سنتی» و «مدرنیسم کیفری» در متن تحولات مجازات‌های تعزیری اثرگذار بوده‌اند. در آغاز شکل‌گیری مجازات‌های تعزیری، رویکردهای فقه حکومتی و فقه سنتی، گفتمان‌های معارض بودند. در این دوره، غلبۀ فقه حکومتی بر فقه سنتی موجب شد تا پارادایم‌های مدِّنظر حامیان فقه حکومتی همچون تعیین تعزیر توسط حاکمیت، معیّن‌بودن تعزیر و متنوع‌بودن آن‌ها به‌عنوان اصول اساسیِ مجازات‌های تعزیری به رسمیت شناخته شوند. بااین‌حال، یافته‌های حاصل از مطالعات تجربی در جرم‌شناسی و کیفرشناسی، از یک سو و انعطاف‌پذیری مجازات‌های تعزیری از باب «التّعزیرُ بما یراهُ الحاکم» ازسوی‌دیگر، موجب شده است تا گفتمان مدرنیسم کیفری نیز به‌عنوان یک گفتمان غالب در مجازات‌های تعزیری دارای اثر باشد.https://jfiqh.um.ac.ir/article_45834_b437190273129930c3eaec648275c83e.pdfمجازات تعزیریفقه حکومتیفقه سنتیمدرنیسم کیفریتحلیل گفتمان |
| spellingShingle | حمیدرضا دانش ناری محمدصادق محمدی قهفرخی تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران فقه و اصول مجازات تعزیری فقه حکومتی فقه سنتی مدرنیسم کیفری تحلیل گفتمان |
| title | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| title_full | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| title_fullStr | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| title_full_unstemmed | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| title_short | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| title_sort | تحلیل گفتمان مجازات‌های تعزیری در نظام کیفری ایران |
| topic | مجازات تعزیری فقه حکومتی فقه سنتی مدرنیسم کیفری تحلیل گفتمان |
| url | https://jfiqh.um.ac.ir/article_45834_b437190273129930c3eaec648275c83e.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥmydrḍạdạnsẖnạry tḥlylgftmạnmjạzạthạytʿzyrydrnẓạmḵyfryạyrạn AT mḥmdṣạdqmḥmdyqhfrkẖy tḥlylgftmạnmjạzạthạytʿzyrydrnẓạmḵyfryạyrạn |