رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام
احکام جزایی بخشی از پیکرۀ شریعت اسلامی را تشکیل میدهند. در دنیای جدید برخی مدعی‌اند بعضی از این احکام از قبیل اعدام مرتد، شیوههای خشن مجازات، لوث و قسامه، قصاص مادر و... با معیارهای اخلاقی مغایر هستند. در مواجهه با این مسئله، سه رهیافت اصلی را شاهدیم: مدافعهجو و توجیهگرا؛ منتقد و اصلاحگرا؛ اخل...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-11-01
|
| Series: | فقه و اصول |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jfiqh.um.ac.ir/article_44497_e645993c27e217309e5b75c9b15466ce.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823865218290155520 |
|---|---|
| author | ناصر ذاکر شوشتری حسین ناصری مقدم محمدتقی فخلعی |
| author_facet | ناصر ذاکر شوشتری حسین ناصری مقدم محمدتقی فخلعی |
| author_sort | ناصر ذاکر شوشتری |
| collection | DOAJ |
| description | احکام جزایی بخشی از پیکرۀ شریعت اسلامی را تشکیل میدهند. در دنیای جدید برخی مدعی‌اند بعضی از این احکام از قبیل اعدام مرتد، شیوههای خشن مجازات، لوث و قسامه، قصاص مادر و... با معیارهای اخلاقی مغایر هستند. در مواجهه با این مسئله، سه رهیافت اصلی را شاهدیم: مدافعهجو و توجیهگرا؛ منتقد و اصلاحگرا؛ اخلاق/عقلگرا. دستهٔ نخست اساساً منکر وجود هرگونه چالشی است و احکام شرعی را منطبق بر اخلاق دینی میداند. گروه دوم با قبول اصل چالش، اصلاحاتی در این موارد به عمل میآورد. اما رهیافت اخلاقگرا ضمن تأکید بر لزوم انطباق شریعت با گزارهها و هنجارهای اخلاقی، به ایجاد تغییرات اساسی در مبانی احکام جزایی باور دارد. این جستار با به‌کارگیری روش تحلیلی‌انتقادی درصدد ارائۀ راه‌حلی عملی جهت رفع تغایر میان برخی از احکام جزایی با معیارهای اخلاقی و جامعهپذیرترکردن آن‌هاست. باور نگارندگان آن است در مواردی که حکمی جزایی با عقلانیت و وجدان جمعی در تغایر باشد، گزارۀ اخلاقی مقدم میشود؛ ازاین‌رو ضروری است پاره‌ای از احکام جزائی در پرتوِ اصول اخلاقی و عقلانی مورد بازخوانی واقع شود. |
| format | Article |
| id | doaj-art-3b2c93cd42d547ccb92b032592dc7768 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9139 2538-3892 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-11-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | فقه و اصول |
| spelling | doaj-art-3b2c93cd42d547ccb92b032592dc77682025-02-08T07:23:46ZfasFerdowsi University of Mashhadفقه و اصول2008-91392538-38922024-11-0156315918810.22067/jfiqh.2022.73853.123444497رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلامناصر ذاکر شوشتری0حسین ناصری مقدم1محمدتقی فخلعی2دانش‌آموختهٔ دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراناستاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراناستاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایراناحکام جزایی بخشی از پیکرۀ شریعت اسلامی را تشکیل میدهند. در دنیای جدید برخی مدعی‌اند بعضی از این احکام از قبیل اعدام مرتد، شیوههای خشن مجازات، لوث و قسامه، قصاص مادر و... با معیارهای اخلاقی مغایر هستند. در مواجهه با این مسئله، سه رهیافت اصلی را شاهدیم: مدافعهجو و توجیهگرا؛ منتقد و اصلاحگرا؛ اخلاق/عقلگرا. دستهٔ نخست اساساً منکر وجود هرگونه چالشی است و احکام شرعی را منطبق بر اخلاق دینی میداند. گروه دوم با قبول اصل چالش، اصلاحاتی در این موارد به عمل میآورد. اما رهیافت اخلاقگرا ضمن تأکید بر لزوم انطباق شریعت با گزارهها و هنجارهای اخلاقی، به ایجاد تغییرات اساسی در مبانی احکام جزایی باور دارد. این جستار با به‌کارگیری روش تحلیلی‌انتقادی درصدد ارائۀ راه‌حلی عملی جهت رفع تغایر میان برخی از احکام جزایی با معیارهای اخلاقی و جامعهپذیرترکردن آن‌هاست. باور نگارندگان آن است در مواردی که حکمی جزایی با عقلانیت و وجدان جمعی در تغایر باشد، گزارۀ اخلاقی مقدم میشود؛ ازاین‌رو ضروری است پاره‌ای از احکام جزائی در پرتوِ اصول اخلاقی و عقلانی مورد بازخوانی واقع شود.https://jfiqh.um.ac.ir/article_44497_e645993c27e217309e5b75c9b15466ce.pdfاخلاق هنجارینظام کیفری اسلاماحکام جزاییعدالت کیفریفلسفهٔ فقه جزایی |
| spellingShingle | ناصر ذاکر شوشتری حسین ناصری مقدم محمدتقی فخلعی رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام فقه و اصول اخلاق هنجاری نظام کیفری اسلام احکام جزایی عدالت کیفری فلسفهٔ فقه جزایی |
| title | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| title_full | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| title_fullStr | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| title_full_unstemmed | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| title_short | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| title_sort | رهیافتهای مواجهه با چالش‌های اخلاقی احکام کیفری اسلام |
| topic | اخلاق هنجاری نظام کیفری اسلام احکام جزایی عدالت کیفری فلسفهٔ فقه جزایی |
| url | https://jfiqh.um.ac.ir/article_44497_e645993c27e217309e5b75c9b15466ce.pdf |
| work_keys_str_mv | AT nạṣrdẖạḵrsẖwsẖtry rhyạfthạymwạjhhbạcẖạlsẖhạyạkẖlạqyạḥḵạmḵyfryạslạm AT ḥsynnạṣrymqdm rhyạfthạymwạjhhbạcẖạlsẖhạyạkẖlạqyạḥḵạmḵyfryạslạm AT mḥmdtqyfkẖlʿy rhyạfthạymwạjhhbạcẖạlsẖhạyạkẖlạqyạḥḵạmḵyfryạslạm |