نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن
آیا جنون در امور مدنى و کیفرى به یک معناست؟ آیا جنونی که رافع مسئولیت کیفری در قتل است ازنظرِ ماهیت و شدت، همان جنونی است که برای زوجه در نکاح حق فسخ می‌آورد یا به بطلان معاملات منجر می‌شود؟ در ادبیات رایج فقه امامیه و حقوق ایران، جنون در همۀ احکام و قوانین به معنای واحد است. در این رویکرد جنون مقول...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2024-11-01
|
| Series: | فقه و اصول |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jfiqh.um.ac.ir/article_45958_d5fd7e81720fd9fd7732463a9ff205b2.pdf |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823865225189785600 |
|---|---|
| author | رضا پورمحمدی محمد مهدی یوسفی |
| author_facet | رضا پورمحمدی محمد مهدی یوسفی |
| author_sort | رضا پورمحمدی |
| collection | DOAJ |
| description | آیا جنون در امور مدنى و کیفرى به یک معناست؟ آیا جنونی که رافع مسئولیت کیفری در قتل است ازنظرِ ماهیت و شدت، همان جنونی است که برای زوجه در نکاح حق فسخ می‌آورد یا به بطلان معاملات منجر می‌شود؟ در ادبیات رایج فقه امامیه و حقوق ایران، جنون در همۀ احکام و قوانین به معنای واحد است. در این رویکرد جنون مقوله‌ای بین نفی و اثبات است که یا شخص بدان دچار است، پس همۀ احکامِ خاص بر آن مترتب می‌شود و یا مبتلا نیست، پس هیچ‌یک از احکام خاص را نخواهد داشت. فرضیۀ اصلی مقالۀ حاضر این است که باید این مطلق‌گرایی را کنار گذاشت و مفهوم جنون را در تمامی ابعاد آن نسبی و فازی قلمداد نمود. چه‌بسا مجنون صرفاً در ارتکاب نوع خاصی از جرائم بی‌اختیار و بی‌اراده بوده و برخی دیگر را با اراده و هوشیاری تمام انجام دهد. همان‌طور که ممکن است معاملات شخصی که دچار حادترین گونه‌های اختلال ذهنی است کاملاً صحیح و مؤثر باشد. نویسندگان در وهلۀ اول درصدد تبیین نظریه‌ای با عنوان «نگرش فازی به مفهوم جنون» و سپس ارائۀ مبانی احتمالیِ آن در فقه امامیه برآمده‌اند و دست آخر «سرایت نسبیّت به مسئولیت»، «تعدد دفاع‌های وابسته به جنون»، «تمایز میان حوزه‌های حقوق خانواده، کیفری و قراردادها» و «تمایز در ضوابط شناسایی جنون» را به‌عنوان آثار چهارگانۀ پذیرش نگرش فازی به جنون به بحث گذاشته‌اند. در پایان نیز پیشنهاداتی در حوزه‌های پژوهشی و قضایی مطرح شده است. |
| format | Article |
| id | doaj-art-4be176809ddf461bba356216be93ff05 |
| institution | Kabale University |
| issn | 2008-9139 2538-3892 |
| language | fas |
| publishDate | 2024-11-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | فقه و اصول |
| spelling | doaj-art-4be176809ddf461bba356216be93ff052025-02-08T07:23:45ZfasFerdowsi University of Mashhadفقه و اصول2008-91392538-38922024-11-0156310913410.22067/jfiqh.2023.78530.143745958نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آنرضا پورمحمدی0محمد مهدی یوسفی1استادیارگروه فقه و حقوق ، پژوهشکدۀ زن و خانواده، قم، ایرانپژوهشگر مقیم گروه روانششناسی، پژوهشکدۀ زن و خانواده، قم، ایرانآیا جنون در امور مدنى و کیفرى به یک معناست؟ آیا جنونی که رافع مسئولیت کیفری در قتل است ازنظرِ ماهیت و شدت، همان جنونی است که برای زوجه در نکاح حق فسخ می‌آورد یا به بطلان معاملات منجر می‌شود؟ در ادبیات رایج فقه امامیه و حقوق ایران، جنون در همۀ احکام و قوانین به معنای واحد است. در این رویکرد جنون مقوله‌ای بین نفی و اثبات است که یا شخص بدان دچار است، پس همۀ احکامِ خاص بر آن مترتب می‌شود و یا مبتلا نیست، پس هیچ‌یک از احکام خاص را نخواهد داشت. فرضیۀ اصلی مقالۀ حاضر این است که باید این مطلق‌گرایی را کنار گذاشت و مفهوم جنون را در تمامی ابعاد آن نسبی و فازی قلمداد نمود. چه‌بسا مجنون صرفاً در ارتکاب نوع خاصی از جرائم بی‌اختیار و بی‌اراده بوده و برخی دیگر را با اراده و هوشیاری تمام انجام دهد. همان‌طور که ممکن است معاملات شخصی که دچار حادترین گونه‌های اختلال ذهنی است کاملاً صحیح و مؤثر باشد. نویسندگان در وهلۀ اول درصدد تبیین نظریه‌ای با عنوان «نگرش فازی به مفهوم جنون» و سپس ارائۀ مبانی احتمالیِ آن در فقه امامیه برآمده‌اند و دست آخر «سرایت نسبیّت به مسئولیت»، «تعدد دفاع‌های وابسته به جنون»، «تمایز میان حوزه‌های حقوق خانواده، کیفری و قراردادها» و «تمایز در ضوابط شناسایی جنون» را به‌عنوان آثار چهارگانۀ پذیرش نگرش فازی به جنون به بحث گذاشته‌اند. در پایان نیز پیشنهاداتی در حوزه‌های پژوهشی و قضایی مطرح شده است.https://jfiqh.um.ac.ir/article_45958_d5fd7e81720fd9fd7732463a9ff205b2.pdfعتهدیوانهاختلال روانینکاححقوق انگستان |
| spellingShingle | رضا پورمحمدی محمد مهدی یوسفی نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن فقه و اصول عته دیوانه اختلال روانی نکاح حقوق انگستان |
| title | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| title_full | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| title_fullStr | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| title_full_unstemmed | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| title_short | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| title_sort | نگرش فازی به مفهوم جنون و آثار آن |
| topic | عته دیوانه اختلال روانی نکاح حقوق انگستان |
| url | https://jfiqh.um.ac.ir/article_45958_d5fd7e81720fd9fd7732463a9ff205b2.pdf |
| work_keys_str_mv | AT rḍạpwrmḥmdy ngrsẖfạzybhmfhwmjnwnwậtẖạrận AT mḥmdmhdyywsfy ngrsẖfạzybhmfhwmjnwnwậtẖạrận |