Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko
Àwọn Yorùbá fé ràn oríkì púpo ̣ ̀ , wo ̣ ́ n sì gbádùn láti máa lò ó nígbà gbogbo ̣ tí ohun tí ó jẹ mó ọn bá wáyé. Ní ilé ayé, oríṣiríṣi ni iṣe ̣ ́ ọwo ̣ ́ Ẹle ̣ ́ dàá, oríṣiríṣi ̣ sì ni è dá ọwo ̣ ́ rẹ ̀ . Bí Ẹle ̣ ́ dàá ṣe dá ayé tí ó dá o...
Saved in:
Main Authors: | , |
---|---|
Format: | Article |
Language: | English |
Published: |
LibraryPress@UF
2021-12-01
|
Series: | Yoruba Studies Review |
Online Access: | https://ojs.test.flvc.org/ysr/article/view/130099 |
Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
_version_ | 1825206085281120256 |
---|---|
author | Olúfúnmiláyọ ̀ Tèmítọpẹ Ajàyí ́ Olusola George Ajibade |
author_facet | Olúfúnmiláyọ ̀ Tèmítọpẹ Ajàyí ́ Olusola George Ajibade |
author_sort | Olúfúnmiláyọ ̀ Tèmítọpẹ Ajàyí ́ |
collection | DOAJ |
description |
Àwọn Yorùbá fé ràn oríkì púpo ̣ ̀ , wo ̣ ́ n sì gbádùn láti máa lò ó nígbà gbogbo ̣ tí ohun tí ó jẹ mó ọn bá wáyé. Ní ilé ayé, oríṣiríṣi ni iṣe ̣ ́ ọwo ̣ ́ Ẹle ̣ ́ dàá, oríṣiríṣi ̣ sì ni è dá ọwo ̣ ́ rẹ ̀ . Bí Ẹle ̣ ́ dàá ṣe dá ayé tí ó dá ohun tí ó ń mí náà ni ó dá ewéko, ̣ igi igbó, ẹyẹ, ejò afàyàfà ẹranko àti bé ẹ̀ bẹ ́ ẹ̀ lọ. Nínú ohun gbogbo tí Ọlo ̣ ́ run dá ̣ kò sí ohun tí Yorùbá kò fún ní oríkì. Bí Yorùbá ṣe ní oríkì fún ènìyàn kò ọ ̀ kan ̣ àti àwọn orílè kọ ̀ ọ ̀ kan náà ni wo ̣ ́ n ní oríkì fún àwọn ẹranko èyí tí ó ń ṣe àpè ̣ - júwe wọn gé gẹ ́ bí ìrísí wọn, ìṣesí wọn àti ìhùwàsí wọn, ipò tí o ̣ ̀ kọ ̀ ọ ̀ kan wọn ̣ wà láàrin ẹranko ẹlẹgbé wọn àti ìgbàgbo ̣ ̣ ́ àwọn ènìyàn àwùjọ nípa wọn. Oríkì àwọn ẹranko bíi Kìnnìún, Ẹkùn, Erin, Àgbò nrín, Ìkookò, Ko ̣ ̀ lọ ̀ kọ ̀ lọ ̀ , Ẹfo ̣ ̀ n àti ̣ Ẹtà ni a ṣe ìtúpalè rẹ ̀ nínú iṣe ̣ ́ àpile ̣ ̀ kọ yìí láti ṣàfihàn èrò àti ìgbàgbo ̣ ́ àwọn ̣ Yorùbá nípa ẹranko. A ṣe àkójọpò oríkì àwọn àṣàyàn ẹranko tí a gbà síle ̣ ̀ bí wo ̣ ́ n ṣe jẹ yọ nínú ̣ ìjálá àti ìrèmò jé tó je ̣ ̣ ́ lítíréṣò alohùn tí a mo ̣ ̀ mo ̣ ́ àwọn ọdẹ. Ìtúpale ̣ ̀ aláwòmo ̣ ́ ̣ àkóónú (content analysis) ni a ṣe sí àkójọpò -èdè fáye ̣ ̀ wò tí a gbà síle ̣ ̀ láti ẹnu ̣ àwọn ọdẹ. A lérò pé iṣé iwádìí yìí yóò fi òye àti ìmo ̣ ̀ kún ìmo ̣ ̀ lórí ohun tí ̣ ẹranko jé , àfihàn èrò àti ìgbàgbo ̣ ́ àwọn Yorùbá nípa ẹranko àti ipa tí àwọn ̣ ẹranko igbó ń kó ní ìgbésí ayé wọn.
|
format | Article |
id | doaj-art-70c8f4820e42452aafbf33a923c1455c |
institution | Kabale University |
issn | 2473-4713 2578-692X |
language | English |
publishDate | 2021-12-01 |
publisher | LibraryPress@UF |
record_format | Article |
series | Yoruba Studies Review |
spelling | doaj-art-70c8f4820e42452aafbf33a923c1455c2025-02-07T13:45:02ZengLibraryPress@UFYoruba Studies Review2473-47132578-692X2021-12-0161Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko Olúfúnmiláyọ ̀ Tèmítọpẹ Ajàyí ́ 0 Olusola George Ajibade1Adéyẹmí College of Education Obafemi Awolowo University Àwọn Yorùbá fé ràn oríkì púpo ̣ ̀ , wo ̣ ́ n sì gbádùn láti máa lò ó nígbà gbogbo ̣ tí ohun tí ó jẹ mó ọn bá wáyé. Ní ilé ayé, oríṣiríṣi ni iṣe ̣ ́ ọwo ̣ ́ Ẹle ̣ ́ dàá, oríṣiríṣi ̣ sì ni è dá ọwo ̣ ́ rẹ ̀ . Bí Ẹle ̣ ́ dàá ṣe dá ayé tí ó dá ohun tí ó ń mí náà ni ó dá ewéko, ̣ igi igbó, ẹyẹ, ejò afàyàfà ẹranko àti bé ẹ̀ bẹ ́ ẹ̀ lọ. Nínú ohun gbogbo tí Ọlo ̣ ́ run dá ̣ kò sí ohun tí Yorùbá kò fún ní oríkì. Bí Yorùbá ṣe ní oríkì fún ènìyàn kò ọ ̀ kan ̣ àti àwọn orílè kọ ̀ ọ ̀ kan náà ni wo ̣ ́ n ní oríkì fún àwọn ẹranko èyí tí ó ń ṣe àpè ̣ - júwe wọn gé gẹ ́ bí ìrísí wọn, ìṣesí wọn àti ìhùwàsí wọn, ipò tí o ̣ ̀ kọ ̀ ọ ̀ kan wọn ̣ wà láàrin ẹranko ẹlẹgbé wọn àti ìgbàgbo ̣ ̣ ́ àwọn ènìyàn àwùjọ nípa wọn. Oríkì àwọn ẹranko bíi Kìnnìún, Ẹkùn, Erin, Àgbò nrín, Ìkookò, Ko ̣ ̀ lọ ̀ kọ ̀ lọ ̀ , Ẹfo ̣ ̀ n àti ̣ Ẹtà ni a ṣe ìtúpalè rẹ ̀ nínú iṣe ̣ ́ àpile ̣ ̀ kọ yìí láti ṣàfihàn èrò àti ìgbàgbo ̣ ́ àwọn ̣ Yorùbá nípa ẹranko. A ṣe àkójọpò oríkì àwọn àṣàyàn ẹranko tí a gbà síle ̣ ̀ bí wo ̣ ́ n ṣe jẹ yọ nínú ̣ ìjálá àti ìrèmò jé tó je ̣ ̣ ́ lítíréṣò alohùn tí a mo ̣ ̀ mo ̣ ́ àwọn ọdẹ. Ìtúpale ̣ ̀ aláwòmo ̣ ́ ̣ àkóónú (content analysis) ni a ṣe sí àkójọpò -èdè fáye ̣ ̀ wò tí a gbà síle ̣ ̀ láti ẹnu ̣ àwọn ọdẹ. A lérò pé iṣé iwádìí yìí yóò fi òye àti ìmo ̣ ̀ kún ìmo ̣ ̀ lórí ohun tí ̣ ẹranko jé , àfihàn èrò àti ìgbàgbo ̣ ́ àwọn Yorùbá nípa ẹranko àti ipa tí àwọn ̣ ẹranko igbó ń kó ní ìgbésí ayé wọn. https://ojs.test.flvc.org/ysr/article/view/130099 |
spellingShingle | Olúfúnmiláyọ ̀ Tèmítọpẹ Ajàyí ́ Olusola George Ajibade Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko Yoruba Studies Review |
title | Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko |
title_full | Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko |
title_fullStr | Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko |
title_full_unstemmed | Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko |
title_short | Ìtúpalẹ ̀ Àṣàyàn Oríkì Ẹranko |
title_sort | itupale ̀ asayan oriki eranko |
url | https://ojs.test.flvc.org/ysr/article/view/130099 |
work_keys_str_mv | AT olufunmilayotemitopeajayi itupaleasayanorikieranko AT olusolageorgeajibade itupaleasayanorikieranko |