درآمدی بر مبانی فلسفی تأثیرگذار بر ایجاد تحول فقه زکات از رویکرد فردی به حکومتی

در میان انواع عبادات، زکات چهره‌ای ویژه دارد؛ چراکه ترکیب وِجهۀ حق‌اللهی و حق‌الناسی در آن و نیز درآمیختنِ دو چهرۀ فردی و عمومی، به آن جایگاهی ممتاز داده است؛ در طول تاریخ فقه، نگاه به حوزۀ فقه زکات، عمدتاً فردگرایانه بوده است. لیکن پس از انقلاب اسلامی با آشکارشدن ناکارآمدیِ رویکرد فردی تلاش‌هایی از...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Main Authors: محمد رضا کیخا, علیرضا آبین
Format: Article
Language:fas
Published: Ferdowsi University of Mashhad 2025-02-01
Series:فقه و اصول
Subjects:
Online Access:https://jfiqh.um.ac.ir/article_44477_0a5bc876fe717491d74f804355849166.pdf
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Description
Summary:در میان انواع عبادات، زکات چهره‌ای ویژه دارد؛ چراکه ترکیب وِجهۀ حق‌اللهی و حق‌الناسی در آن و نیز درآمیختنِ دو چهرۀ فردی و عمومی، به آن جایگاهی ممتاز داده است؛ در طول تاریخ فقه، نگاه به حوزۀ فقه زکات، عمدتاً فردگرایانه بوده است. لیکن پس از انقلاب اسلامی با آشکارشدن ناکارآمدیِ رویکرد فردی تلاش‌هایی ازسوی صاحب‌نظران برای حکومتی جلوه‌دادنِ فقهِ زکات صورت پذیرفت ولی تاکنون کمتر پژوهشی به تحلیل فلسفی و روشمند تحول رویکرد فردی به حکومتی در حوزهٔ فقه زکات پرداخته است. این پژوهش که به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده نشان می‌دهد که زکات اساساً تأسیسِ حاکمیتیِ محض است و اقتضائات زمینه‌ای، آن را به نهادی خصوصی مبدّل نموده بود؛ ازاین‌رو با بهره‌گیری از مبانی فلسفی حاکم بر فقه زکات، مجدداً می‌توان رویکرد حکومتی را بر آن حاکم نمود و آنگاه برای انضمامی‌نمودن این نگاه فلسفی، ایدۀ تجمیع متمرکز و توزیع متوازن زکات و مدل عملیاتی‌شدن آن را ارائه کرد.
ISSN:2008-9139
2538-3892