Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler
Togʿay Murod, Çağdaş Özbek edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Yazar, roman ve hikâye türünde verdiği eserlerle Çağdaş Özbek edebiyatının gelişmesine katkı sağlamış, bütün eserlerinde kendine özgü bir üslup ortaya koymuştur. Togʿ¡ay Murod’ın eserleri yazarın kullandığı dilsel ögeler açısın...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Atatürk University
2025-01-01
|
| Series: | Turcology Research |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3981222 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1823861072246865920 |
|---|---|
| author | Nursan Ildırı |
| author_facet | Nursan Ildırı |
| author_sort | Nursan Ildırı |
| collection | DOAJ |
| description | Togʿay Murod, Çağdaş Özbek edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Yazar, roman ve hikâye türünde verdiği eserlerle Çağdaş Özbek edebiyatının gelişmesine katkı sağlamış, bütün eserlerinde kendine özgü bir üslup ortaya koymuştur. Togʿ¡ay Murod’ın eserleri yazarın kullandığı dilsel ögeler açısından oldukça özgün kullanımlar içermektedir. Togʿay Murod, “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” adlı romanında Özbek halkının Sovyet devrinde çektiği sıkıntıları okuyucuda derin bir tesir yaratmak amacıyla şiirsel bir üslupla kaleme almış, yaşanılan hadiselerin akılda kalıcı olmasını sağlamak için özellikle vurgulamak istediği olayları, durumları, kişileri yinelemeli bir anlatımla ortaya koymuştur. Yazarın bu üslupla kaleme aldığı romanı, etkili bir dil kullanımı olarak tanımlanan yinelemelerin biçimbirimsel olarak ele alınabilmesi açısından zengin bir malzeme sunmaktadır. Edebî metinlerin anlamlandırılmasında önemli bir rol üstlenen deyişbilim, edebî metinlerin sesbilgisel, biçimbirimsel, sözdizimsel, anlambilimsel ve metinsel olmak üzere beş başlık altında incelendiği bir dilbilim alanıdır. Çalışmaya konu olan biçimbirimsel yinelemeler çeşitli boyutlarda incelenmektedir. Tümcenin başında, ortasında, sonunda yer alan sözcük veya sözcük öbeklerinin anlatımı daha etkili ve vurgulu hâle getirmek maksadıyla takip eden tümcede yinelenme şekillerine göre biçimbirimsel yinelemeli kullanımlar; ön yineleme, art yineleme, çapraz yineleme, karma yineleme, ikizleşme gibi alt başlıklarda incelenmektedir. Özbek Türkçesinde “takroriy soʿzlar” olarak geçen yinelemeler, biçimbirimsel yinelemelerin alt başlıkları dikkate alınarak incelenmiş, bu kullanımların romanda yer alan örnekleri metin içerisinde tespit edilmiş, örneklerin geçtiği sayfa numaraları parantez içerisinde gösterilmiş, Türkiye Türkçesine aktarımları tırnak içerisinde verilmiştir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-f1df2aee37ce44daa605c69d97ac9e9d |
| institution | Kabale University |
| issn | 2822-2725 |
| language | English |
| publishDate | 2025-01-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | Turcology Research |
| spelling | doaj-art-f1df2aee37ce44daa605c69d97ac9e9d2025-02-10T05:19:17ZengAtatürk UniversityTurcology Research2822-27252025-01-018211110.62425/turcology.149571755Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel YinelemelerNursan Ildırı0https://orcid.org/0000-0002-0689-4557ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ, EDEBİYAT FAKÜLTESİTogʿay Murod, Çağdaş Özbek edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Yazar, roman ve hikâye türünde verdiği eserlerle Çağdaş Özbek edebiyatının gelişmesine katkı sağlamış, bütün eserlerinde kendine özgü bir üslup ortaya koymuştur. Togʿ¡ay Murod’ın eserleri yazarın kullandığı dilsel ögeler açısından oldukça özgün kullanımlar içermektedir. Togʿay Murod, “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” adlı romanında Özbek halkının Sovyet devrinde çektiği sıkıntıları okuyucuda derin bir tesir yaratmak amacıyla şiirsel bir üslupla kaleme almış, yaşanılan hadiselerin akılda kalıcı olmasını sağlamak için özellikle vurgulamak istediği olayları, durumları, kişileri yinelemeli bir anlatımla ortaya koymuştur. Yazarın bu üslupla kaleme aldığı romanı, etkili bir dil kullanımı olarak tanımlanan yinelemelerin biçimbirimsel olarak ele alınabilmesi açısından zengin bir malzeme sunmaktadır. Edebî metinlerin anlamlandırılmasında önemli bir rol üstlenen deyişbilim, edebî metinlerin sesbilgisel, biçimbirimsel, sözdizimsel, anlambilimsel ve metinsel olmak üzere beş başlık altında incelendiği bir dilbilim alanıdır. Çalışmaya konu olan biçimbirimsel yinelemeler çeşitli boyutlarda incelenmektedir. Tümcenin başında, ortasında, sonunda yer alan sözcük veya sözcük öbeklerinin anlatımı daha etkili ve vurgulu hâle getirmek maksadıyla takip eden tümcede yinelenme şekillerine göre biçimbirimsel yinelemeli kullanımlar; ön yineleme, art yineleme, çapraz yineleme, karma yineleme, ikizleşme gibi alt başlıklarda incelenmektedir. Özbek Türkçesinde “takroriy soʿzlar” olarak geçen yinelemeler, biçimbirimsel yinelemelerin alt başlıkları dikkate alınarak incelenmiş, bu kullanımların romanda yer alan örnekleri metin içerisinde tespit edilmiş, örneklerin geçtiği sayfa numaraları parantez içerisinde gösterilmiş, Türkiye Türkçesine aktarımları tırnak içerisinde verilmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3981222özbek türkçesitağay muradyinelemeikizleşmetekrarlı yapılaruzbek turkishtogrepetitiongeminationrepetitive structures |
| spellingShingle | Nursan Ildırı Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler Turcology Research özbek türkçesi tağay murad yineleme ikizleşme tekrarlı yapılar uzbek turkish tog repetition gemination repetitive structures |
| title | Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler |
| title_full | Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler |
| title_fullStr | Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler |
| title_full_unstemmed | Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler |
| title_short | Togʿay Murod’ın “Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar)” Romanında Yer Alan Biçimbirimsel Yinelemeler |
| title_sort | togʿay murod in otamdan qolgan dalalar babamdan kalan tarlalar romaninda yer alan bicimbirimsel yinelemeler |
| topic | özbek türkçesi tağay murad yineleme ikizleşme tekrarlı yapılar uzbek turkish tog repetition gemination repetitive structures |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3981222 |
| work_keys_str_mv | AT nursanildırı togʿaymurodınotamdanqolgandalalarbabamdankalantarlalarromanındayeralanbicimbirimselyinelemeler |